Najwięcej spraw trafiających do mediacji w Polsce dotyczy ustaleń okołorozwodowych oraz okołorozstaniowych. W ramach takich mediacji przedmiotem sporu może być pojednanie małżonków, ustalenia dotyczące rozstania, miejsca pobytu dzieci, opieki nad dziećmi, kontaktów z małoletnimi dziećmi stron czy wysokość obowiązku alimentacyjnego. Starzejące się społeczeństwo powoduje, że coraz częstszymi źródłami konfliktów rodzinnych są problemy dotyczące opieki nad rodzicami w starszym wieku. Przedmiotem mediacji rodzinnych mogą być również konflikty małżeńskie czy też partnerskie, takie jak zasady podziału obowiązków domowych, gospodarowania pieniędzmi, spędzania wolnego czasu czy wychowywania dzieci.

Większość spraw znajdujących swój finał na salach sądowych ma właśnie charakter cywilny, stąd mediacja jako alternatywny sposób rozwiązywania sporów sukcesywnie zwiększa swoją rolę, a także stanowi skuteczną alternatywę dla klasycznego rozstrzygnięcia sporu w postaci orzeczenia sądowego. Mediację w postępowaniu cywilnym należy postrzegać również przez pryzmat dążenia do realizacji jednego z naczelnych postulatów – szybkości postępowania. Skuteczne wykorzystanie mediacji jako instytucji procesowej sprzyja odciążeniu wymiaru sprawiedliwości, a w konsekwencji realizacji wskazanego postulatu szybkości postępowania.

Mediacja w postępowaniu karnym w swym założeniu stanowi dobrowolne dążenie stron konfliktu (sprawcy czynu zabronionego i pokrzywdzonego) do ukształtowania w drodze negocjacji ich wzajemnych relacji, pozwalających na osiągnięcie konsensualnego rozstrzygnięcia satysfakcjonującego wszystkich jej uczestników. Umożliwia załagodzenie negatywnych emocji i zawarcie skutecznego porozumienia, wyrażającego wolę stron. Instytucja mediacji w obecnym stanie prawnym może być stosowana w każdym stadium sprawy, zarówno podczas trwania postępowania przygotowawczego, jak i na etapie postępowania sądowego. W sprawach prywatnoskargowych rozprawę główną poprzedza posiedzenie pojednawcze, które prowadzi sędzia lub referendarz sądowy, przy czym na wniosek lub za zgodą stron sąd może zamiast posiedzenia pojednawczego skierować sprawę do mediacji. W aktualnym stanie prawnym postępowanie mediacyjne jest możliwe zarówno przed sądem I instancji, jak i w postępowaniu odwoławczym. Niewykluczona jest również mediacja w toku postępowania wykonawczego.

Zalety mediacji w sprawach medycznych są niewątpliwe, bowiem pozwala ona na uniknięcie skomplikowanego procesu postępowania dowodowego, a w konsekwencji oparcie wyniku sprawy na opinii biegłych, jak też mimowolną akceptację uznaniowości sędziowskiej co do wysokości zasądzonego zadośćuczynienia. Warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt, a mianowicie postępowanie sądowe realizuje tylko dochodzenie roszczeń majątkowych, a nie zaspakaja innych potrzeb stron sporu, tymczasem mediacja zaspokaja interesy zarówno o charakterze materialnym, jak i osobistym, etycznym i emocjonalnym, oraz doprowadza do „wyleczenia relacji” skonfliktowanych stron o początkowo pozornie przeciwstawnych interesach.

Sprawami gospodarczymi są sprawy ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Istotne, aby mediator prowadzący mediacje gospodarcze posiadał wiedzę z zakresu prawa, w szczególności prawa gospodarczego. Wiedza prawnicza takiego mediatora pozwala właściwie kontrolować z punktu widzenia formalno-prawnego przebieg mediacji oraz pozwala jemu i stronom na ominięcie wielu wyjaśnień prawno-biznesowych. Ponadto umożliwia stronom przedstawienie swojego punktu widzenia sprawy, zweryfikowanie swoich stanowisk oraz wyjaśnienie wielu nieporozumień, niedomówień, które są nierozłącznym elementem sporów. Postępowanie mediacyjne w sprawach gospodarczych w zestawieniu z procesem sądowym jest korzystne pod wieloma względami, takimi jak koszty, poufność, długość trwania postępowania oraz elastyczność.